علل اقتصادی فروپاشی شوروی

اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در دوران حیات خود یکی از دو ابر قدرت جهان به شمار می¬رفت. این کشور نوع خاصی از سازماندهی اقتصادی را به نمایش درآورد که تا آن زمان در هیچ ملتی دیده نشده بود. سیستم برنامه¬ریزی دستوری که تمام تصمیمات اقتصادی در گوسپلان گرفته و برای اجرا به تمام بخش¬های اقتصادی دیکته می¬شد. این کشور رشد سریعی را در ربع دوم قرن بیستم به خود دید اما آهسته آهسته با کاهش رشد اقتصادی و در دهه 1980 با رشد منفی مواجه شده و در انتهای آن دهه فروپاشید. این تحقیق با بررسی عوامل تاثیرگذار اقتصادی در پهنه تاریخی این کشور با روش نهادگرایی به دلایل شکست این نوع خاص از سازماندهی اقتصادی_اجتماعی می¬پردازد و نشان می¬دهد که این نظام با مشکلات نهادی بنیادی دست به گریبان بوده است. شوروی به خاطر مشکلات نهادی نظام اقتصادی، نظیرفقدان نهادهای نظارتی کارآمد، فساد گسترده، تضعیف گرایش به نوآوری و خلاقیت و سرمایه اجتماعی پایین از یک سو و عدم دسترسی به فن¬آوری روز دنیا و مشکلات ساختاری در مدیریت بنگاه¬های تولیدی، دچار مشکلات عمیق اقتصادی ناشی از کمبود کالاهای مصرفی و سرمایه¬ای گردید. کمبود کالاهای مورد نیاز مردم از یک سو و توزیع نامناسب منابع محدود به دلیل سیستم دستوری قیمت¬ها و وجود سیستم فاسد توزیع غیررسمی کالاهای محدود در میان مدیران ارشد و مقامات حزبی به نارضایتی فزاینده¬ای منجر گردید که در نهایت موجب زوال و فروپاشی این سیستم اقتصادی گردید.